Tja, dit was voor mij een moeilijke blog om te schrijven. Omdat het ten eerste gaat over een best wel lastig boek. Maar ook omdat het een super confronterend boek is, maar o zo waar. Vorige week deelde ik mijn ervaring en openheid over het boek: ‘wie heeft mijn kaas gepikt’. Een boek dat een collega aan mij gaf, omdat het boek zich aan mij deed denken. Logisch, want wie gaat er niet slecht op veranderingen?! Ik wel, helemaal als het gaat over momenten die voor mij dierbaar/belangrijk zijn en waarvan ik niet wil dat het verandert omdat het spannend is en niet leuk. But, that’s life.
Nu had ik afgelopen vrijdag een assessment B toetsing gesprek, waarbij de docent een boek voor mij had. Weer een boek die zich aan mij deed denken, door wat ik had geschreven op mijn portfolio. Een stuk dat ging over dat ik vind dat wij als maatschappij steeds meer en meer willen en niet meer tevreden kunnen zijn met wat we al hebben. Dit boek: ‘de kunst van ongelukkig zijn’, haalde ik maandag meteen bij de boekenhandel en was dinsdag alweer uit. Ik ga hem zo nog eens lezen, want poeh. Lastig, moeilijk en mega confronterend… Ik zal niet te veel gaan spoilen, maar meer mijn kijk en ervaring tijdens het lezen van dit boek vertellen.
Voordat het boek begint legt Dirk de Wachter (schrijver van het boek) uit dat het boek bestaat uit drie delen. Het eerste deel gaat over geluk. Het tweede deel over ongeluk en het laatste deel gaat over de zin…
Tijdens het hele boek worden en zoveel ontzettend goede quotes gebruikt en mooie manieren van zinsopbouw, dat er op mijn mobiel weer een enorm notitie blaadje vol geschreven staat.
Want wat is geluk? Is geluk de kern van ons leven en ons streven? Altijd gezwollen zijn is schadelijk, altijd fantastisch leven is niet nodig. Tussen de orgasmes door moet er even rust zijn, anders kan je er niet van genieten. Hoe logisch dit ook klinkt, hoe weinig ik vind dat wij dit als mensen daadwerkelijk doen. We leven van het ene geluksmoment naar het andere geluksmoment en ik (vast wel meer mensen) staan niet stil bij het gevoel van onszelf op het moment tijdens het streven naar het nieuwe geluksmoment. En eigenlijk is dit ook super logisch. Het wordt namelijk verwacht van de maatschappij en ook stiekem van de mensen om ons heen, dat we vrolijk en gelukkig zijn. Want dat is gewoon normaal toch? Gevoel, wat is dat?
Als het op ons pad komt, willen we verdriet wegmoffelen, wegdenken. Pech lijkt (net als geluk) je eigen schuld te zijn. En dit is ook hoe mensen zich voelen als ze even niet gelukkig zijn. Er komt een schuldig gevoel opborrelen en dit wegstoppen en een masker opzetten, is makkelijker dan de confrontatie aangaan en bang zijn dat mensen je niet meer ‘leuk’ vinden en niet meer ‘waarderen’ als je een keer niet gelukkig bent. Ik kan dit heel makkelijk typen en jullie kunnen dit heel makkelijk lezen. Maar doe jij het ook zo? Of ga je wel die confrontatie aan? Ik moet eerlijk toegeven dat ik in het eerste groepje hoor. Altijd antwoord geven met: ’Ja, het gaat goed’, als mensen vragen hoe het met je gaat. Gewoon blijven lachen, want ik wil zeker geen mensen lastigvallen met mijn meuk. Ja, lastigvallen, zo voelt dat dan. En als je dan een tijdje niet goed in je vel zit, vaak verdrietig bent en je de kracht hebt gevonden dit te uiten bij personen, kan het zijn dat je op een geven moment het volgende (helemaal goed bedoelde advies) naar je toegeworpen krijgt: misschien moet je naar een psycholoog toe gaan? Ik denk dat die je wel kan helpen. Wat De Wachter hierop zegt, waar ik het best wel mee eens ben, is: ‘mensen mogen best wat meer elkaars psychiater zijn en naar elkaar luisteren. In de gewoonheid van het sociale weefsel, in de normaliteit, kan verdriet een plaats krijgen. Niet alles hoeft professioneel en tegen betaling beluisterd te worden.’ Als mens mogen we best wat meer tijd voor elkaar nemen, even geen gehaast maar gewoon luisteren naar elkaar en er voor elkaar zijn. Want je bent niet ziek als je ongelukkig bent. Ongelukkig zijn maakt deel uit van het leven, en ermee omgaan is wezenlijk, is levensbelangrijk.
Heb je even een adempauze nodig? Of even een break. Want dit was nog maar deel numero één en mijn kijk erop. Alleen al bij dit kleine deel was het al een dikke vette confrontatie voor mij. Dus nieuwsgierig ging ik verder naar de kern, nummer twee: ongeluk?
Ongeluk? Wat houdt het in en wat voor rol heeft het in onze maatschappij? Laten we beginnen met de obsessie om perfect te zijn. Het blijven vergelijken met anderen en altijd wel iets kunnen vinden wat een andere beter heeft, beter in is, of gewoonweg heeft wat jij niet bent of hebt. En ook dit is volgens de Wachter (en volgens mij na het lezen van dit boek) een hele ‘normale’ manier van doen. Het probleem tegenwoordig is niet meer dat we gezond willen zijn om niet ziek te worden, maar voor de obsessie naar perfectionisme. Het leuk blijven doen en het gezellig blijven zijn. Gezondheid is bijna niet meer de definitie, maar een illusie die vervreemd is van de natuurlijke omgeving en blind wentelt in de virtuele cultuur. Net zoals het boek: ‘wie heeft mijn kaas gepikt’, zoeken we als mensen naar ons ideaal plaatje van geluk. Maar is de eerste stap niet gewoon zoeken naar de zin?
Wachten is moeilijk, helemaal als je verdriet voelt. Alleen heeft verdriet, zoals jullie wel weten, tijd nodig. En er staat niet vast hoelang dat dan duurt. De ene persoon kan na een paar dagen weer aan het werk en de ander kan er jaren uitliggen. Het is een illusie te denken dat het helen van verdriet in een tijdstabel gegoten kan worden. Blijven gaan en niet stil staan is niet de oplossing. Ook in deze drukke maatschappij is, naast communiceren durven praten met elkaar, rust nodig. Even niets doen. Ook dan komt de angst omhoog. De angst die ik zelf vaak ervaar, ook afgelopen week. Een week geen school. Een week waarin mijn klas aan het skiën is in Oostenrijk en ik naast werk en sporten, niets op de planning heb staan. En dan betrap ik mijzelf erop dat ik heel onrustig word. Al onrustig van het idee dat ik ‘niets’ kan doen. Ik ga dan veel nadenken, heb tijd om te voelen wat ik voel en dat maakt mij alleen maar meer angstig. We vrezen als mens de verveling, omdat stilte ons confronteert met de eindigheid van ons leven. Het alleen voelen. Het gevoel dat niemand er voor jou is, dat iedereen het druk heeft en geen tijd voor jou heeft. Het bang zijn voor de volgende afwijzing als je met mensen iets wil afspreken, gebaseerd op eerdere en meerdere afwijzing. Zo kan je je voelen als je rust neemt. Dus waarom zou je dat dan doen? Waarom zou je als mens rust nemen, om je vervolgens niet goed te voelen?! Domweg omdat het bij het leven hoort. Een stukje bewustwording. Wie ben je, wat voel je en wat wil je? Soms is alleen een knuffel al voldoende, of even een schouderklopje. Alleen zijn we bang voor de #MeTo2.0. Het lichamelijk contact wordt minder, ondanks dat we het als mens echt nodig hebben.
Het leren hoe we op een respectvolle manier lichamelijk met elkaar om kunnen gaan, om nogal wat leed te vermijden is belangrijk. En dan moet ik eerlijk toegeven dat ik niet echt van de knuffels ben. Maar ik het stiekem wel heel fijn vind als iemand mij er een aanbiedt. Of als ik even een high five, handdruk of schouderklopje krijg. Even het lichamelijk contact van: je mag er zijn, je bent lekker bezig en je bent een topper. Het is zo belangrijk!
Schopenhauer beweerde dat de mens fundamenteel ongelukkig is, omdat het altijd tekort komt. Verlangens zijn kort (dorst, honger etc.). Maar volgens Schopenhauer kan een mens langer geluk vinden in bijvoorbeeld kunst, filosofie of meditatie. En natuurlijk hoeft het leven geen oeverloos tranendal te zijn, maar een langgerekt orgasme wordt op geven moment ook saai. Het omarmen van het geluk is de basis, een balans vinden tussen beiden. Tegenslagen in het leven zijn tegelijk ongelukkig en gelukmakend. Het ongeluk toelaten, is op zijn minst menselijkheid winnen. Maar in deze stoere maatschappij wordt kwetsbaarheid weinig ingezet. In de wereld waar ‘de ik’ centraal staat is belangrijker geworden dan het steunen van de medemens.
De kwetsbaarheid, de hooggevoeligen, komen steeds meer in beeld. Er zijn boeken over geschreven hoe je ermee om kan gaan. Ze hebben last van de voortdurende prikkels om hun heen en zouden een gebruiksaanwijzing nodig hebben. Moeilijke mensen dus, die hooggevoeligen. Maar ligt het wel aan hun? Is het niet eens tijd geworden dat de wereld zich aanpast en wat minder druk wordt? Laat ons vooral de hooggevoeligen koesteren, want zij hebben oog voor de ander. Het zijn de laagevoeligen die een groot probleem vormen volgens de Wachter. Want zonder kwetsbaarheid en gevoeligheid maakt onze samenleving geen schijn van kans.
Oké, ook ongeluk is duidelijk. Het is normaal, het hoort bij het leven en we moeten er juist de tijd voor nemen zodat we gewoon mens zijn. Want gewoon mens is goed genoeg. Geluk moet je niet willen meten. Wees er maar gewoon gelukkig mee. Een tevreden leven leiden is al heel wat. Want ongelukkig zijn is noodzakelijk voor een goed leven. Pieken en dalen zijn er nodig om het leven wat spannend te houden. Om veranderingen in het leven aan te gaan en gewoon te leven.
Streven naar het geluk als levensdoel is een vergissing. Streven naar zin en betekenis daarentegen, is waar het leven om draait.
Dikke kus,
Tam
Reactie schrijven